ซอฟต์แวร์ระบบ เป็นซอฟต์แวร์อีกรูปแบบหนึ่งที่สำคัญมากเนื่องจากซอฟต์แวร์ตัวนี้จะเป็นตัวที่กำหนดการใช้งานของเครื่องและอุปกรณ์ฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ของเราด้วย ซอฟต์แวร์ระบบอาจจะไม่มีความหลากหลายเหมือนกับซอฟต์แวร์ประยุกต์เท่าไร ปัจจุบันซอฟต์แวร์แบบนี้มีอะไรบ้าง

ความหมาย

คำว่า ซอฟต์แวร์ระบบมีความหมายว่า ซอฟต์แวร์คอมพิวเตอร์ ที่ออกแบบขึ้นมาเพื่อบริหารจัดการฮาร์แวร์คอมพิวเตอร์(อุปกรณ์ทั้งของเดิมและติดตั้งใหม่) รวมถึงบริหารจัดการทรัพยากรของเครื่อง บำรุงรักษา เพื่อให้ฮาร์ดแวร์ของเราสามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ที่สำคัญมันจะเป็นตัวเชื่อมโยงระหว่างเรากับซอฟต์แวร์ประยุกต์ด้วย

ไบออส

ซอฟต์แวร์ระบบตัวแรกที่มีอยู่ในคอมพิวเตอร์ทุกเครื่องก็คือ ไบออส ตัวนี้มันคือพื้นฐานของซอฟต์แวร์ระบบตัวอื่นอีกด้วย ซอฟต์แวร์ตัวนี้ในคอมพิวเตอร์ จะมีหน้าที่จัดการ ควบคุมการทำงานของคอมพิวเตอร์ให้เป็นไปตามที่เราต้องการ อย่างเช่น หากเราต้องการให้เครื่องบูตจากไดร์ฟอื่นที่ไม่ใช่ไดร์ฟ C มันก็ต้องเข้าไปแก้ไขในซอฟต์แวร์ระบบตัวนี้

ระบบปฏิบัติการ

อันแรกอาจจะไม่คุ้นเท่าไร แต่อันนี้รับรองว่าคุ้นตาแน่นอน มันคือซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการ ตัวนี้มันคือตัวหลักเลยที่จะให้เราสั่งการฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ได้ รวมถึงการใช้งานซอฟต์แวร์ประยุกต์ตัวอื่นก็ต้องใช้ ระบบปฏิบัติการนี้แหละเป็นตัวเชื่อม ระบบปฏิบัติการที่เราใช้อยู่ตอนนี้ก็จะมี หนึ่งระบบปฏิบัติการ Dos สองระบบปฏิบัติการวินโดส์ สามระบบปฏิบัติการแม็ค และสี่ระบบปฏิบัติการลีนุกซ์ ซึ่งแต่ละระบบก็จะมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป รวมถึงเหมาะกับเครื่องคอมพิวเตอร์แต่ละชนิดจะไม่เหมือนกัน

ซอฟต์แวร์อรรถประโยชน์

ซอฟต์แวร์ระบบตัวต่อไปเราเรียกภาษาอังกฤษกว่า กลุ่ม ยูทิลิตี้ มีชื่อเป็นภาษาไทยว่า ซอฟต์แวร์อรรถประโยชน์ หน้าที่ของมันเน้นเรื่องการดูแลรักษา ปรับแต่ง วิเคราะห์ข้อมูลของการทำงานฮาร์ดแวร์เป็นหลัก เพื่อให้เราได้รับทราบว่าฮาร์ดแวร์ของเรามีปัญหาด้านการทำงานอย่างไรบ้าง ตัวอย่างโปรแกรมกลุ่มนี้ เช่น โปรแกรมป้องกันไวรัส โปรแกรมไฟร์วอลล์ โปรแกรมบีบอัดไฟล์ โปรแกรมบริหารจัดการพื้นที่เก็บข้อมูล หรือแม้แต่รักษาหน้าจอก็อยู่ในกลุ่มนี้ด้วยเหมือนกัน

โปรแกรมภาษา

เราสื่อสารกับคอมพิวเตอร์ได้อย่างไร เราเคยสงสัยหรือไม่ เวลาเราต้องการป้อนคำสั่งลงไปในคอมพิวเตอร์ไม่ว่าจะเป็นการจิ้มจากหน้าจอ การกดคำสั่งจากแป้นพิมพ์ การคลิกเมาส์ หรือ อาจจะสั่งการด้วยเสียง เราสื่อสารให้คอมเข้าใจได้อย่างไร แน่นอว่าต้องมีภาษากลางระหว่างภาษาของเรากับภาษาคอมพิวเตอร์ การแปลภาษาจากของคนไปสู่คำสั่งในคอมพิวเตอร์นั้นจะต้องผ่านซอฟต์แวร์ระบบที่สำคัญอีกตัวหนึ่งก็คือ โปรแกรมแปลภาษา อย่างเช่น คอมไพเลอร์, อินเทอร์พรีเตอร์, แอสแซมเบลอร์ หากขาดพวกเค้าไป เรากับคอมพิวเตอร์ก็คงเหมือนคนที่คุยกันไม่รู้เรื่อง

ซอฟต์แวร์ระบบเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญมากของการทำงานบนเครื่องคอมพิวเตอร์ มันเปรียบเสมือนเฟืองตัวหลักที่คอยขับเคลื่อนคำสั่งของเราออกไปเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ