ซอฟแวร์ในปัจจุบันนั้นแบ่งออกได้เป็นสองกลุ่มกล่าวคือ ซอฟแวร์ระบบ กับ ซอฟแวร์ประยุกต์ ซึ่งทั้งสองแบบเราใช้ควบคู่กันเวลาทำงานบนเครื่องคอมพิวเตอร์เสมอ แต่ซอฟแวร์ทั้งสองแบบแม้จะมีความใกล้เคียงกัน มีหน้าตาที่เหมือนกันในบางตัว มีชุดคำสั่งที่คล้ายกัน แต่ความจริงแล้วทั้งสองมีความแตกต่างกันอยู่ทั้งในด้านระบบและวิธีการทำงาน เพื่อให้เข้าใจตรงกัน เรามาดูกันว่าทั้งสองแตกต่างกันอย่างไร

ซอฟแวร์ระบบคือ

ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจกันแบบสั้นๆ ง่ายๆ ตามประสาคนใช้คอมพิวเตอร์ทั่วไปดีกว่า ซอฟแวร์ระบบคืออะไร คำตอบก็คือ มันเป็นซอฟแวร์ระบบปฏิบัติการเพื่อให้เรานำไปใช้ควบคุมฮาร์ดแวร์ให้ทำงานตามที่เราสั่งการได้ ซึ่งเราจะเหมารวมทั้งคอมพิวเตอร์ และระบบคอมพิวเตอร์ไปด้วยกัน นอกจากนั้นซอฟแวร์ระบบจะยังมีโปรแกรมอรรถประโยชน์ หรือ โปรแกรมสำหรับการใช้งานเบื้องต้นในการทำงาน อย่างเช่น โปรแกรมภาษา โปรแกรมสื่อสารข้อมูล จำง่ายๆ ว่าเป็นโปรแกรมที่ติดมาพร้อมกับระบบปฏิบัติการนั่นเอง หากเป็นวินโดส์ก็โปรแกรมที่มาพร้อมอยู่แล้ว อย่างเครื่องคิดเลข วาดภาพ โน้ต จัดระเบียบไฟล์ เหล่านี้เป็นต้น

ซอฟแวร์ประยุกต์

มาว่ากันต่อที่ซอฟแวร์ประยุกต์กันบ้าง ซอฟแวร์กลุ่มนี้จะเป็นโปรแกรมที่ถูกสร้างขึ้นมาเฉพาะทางตามที่ผู้คิดค้นต้องการ ซอฟแวร์ประยุกต์มีมากมายตามลักษณะการใช้งาน ไม่ว่าจะเป็นการพิมพ์งานด้านเอกสาร (สายไมโครซอฟต์ word,excel,powerpoint) ความบันเทิง(เพลง เกม ฟังเพลง) สายตัดต่อภาพ(โฟโต้ช็อป) ฯลฯ

บังคับ กับ ลงเอง

ทีนี้เรามาดูความแตกต่างระหว่างสองอย่างนี้กันบ้าง อย่างแรกเลย ซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการจะเป็นสิ่งที่สำคัญมากต่อเครื่องคอมพิวเตอร์ หากไม่มีก็เปิดเครื่องทำงานไม่ได้ เป็นการบังคับไปในตัวว่าหากเราซื้อเครื่องคอมพิวเตอร์ต้องมีการติดตั้งระบบปฏิบัติการก่อนไม่งั้นก็ใช้งานไม่ได้ ส่วนซอฟแวร์ประยุกต์ เป็นโปรแกรมที่ไม่ได้มีการบังคับอะไร หากไม่ลงเราก็สามารถทำงานได้เหมือนเดิม เพียงแต่ว่างานหรือกิจกรรมที่เราทำนั้นอาจจะทำไม่ได้ก็ได้ถ้าไม่มีซอฟแวร์ประยุกต์เข้ามาช่วยเหลือ

ทั่วไป หรือ เฉพาะทาง

ตัวซอฟแวร์ระบบปฏิบัติการนั้น หากเราพิจารณาตัวที่เราใช้กันอย่างแพร่หลายอย่าง วินโดส์เป็นหลักจะเห็นว่าตัวระบบปฏิบัติการจะมีโปรแกรมทั่วไปมาให้ด้วย อย่างวาดภาพ จัดระเบียบไฟล์ในเครื่อง เครื่องคิดเลข ฯลฯ ซึ่งโปรแกรมเหล่านี้เป็นโปรแกรมทั่วไปที่จะทำให้เราใช้งานได้ดีขึ้น แต่บางครั้งมันก็ไม่สามารถตอบโจทย์การทำงานของเราได้ ยกตัวอย่างงานเอกสาร แม้ว่าเราจะพิมพ์ใน notepad ได้ก็จริงแต่มันไม่สามารถจัดแต่งเอกสารได้มากนัก สู้หันไปใช้โปรแกรมประยุกต์อย่างพวก MS-word ไม่ได้อันนั้นจะเฉพาะทางและทำให้งานออกมาดีกว่าเป็นต้น เอาล่ะอธิบายมาถึงตรงนี้ก็น่าจะเห็นภาพความแตกต่างกันไปบ้างแล้วนะ